KENTLER ve SALGIN İLE MÜCADELE: "Yapılı Çevre Tasarımı ve Halk Sağlığı"
Makale Yarışması Birinci Aşama Bilim Kurulu Raporu
TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi ve Ankara Tabip Odası tarafından "Kentler ve Salgın İle Mücadele: Yapılı Çevre Tasarımı ve Halk Sağlığı" başlığı ile düzenlenen Makale Yarışması, yaşanan COVID-19 (Yeni Koronavirüs) salgını ve salgının kentlerde hızla yaygınlık kazanması sonucu mekânsal planlama ve tasarım disiplinleri içinde kentleri, mahalleleri ve yapıları halk sağlığı açısından yeniden ele almak, sağlıklı ve yaşanabilir mekânların herkesi kapsayan ve herkes tarafından hakça erişilebilir olmasını sağlayacak kentsel ve mimari müdahalelerin neler olabileceğini sorgulamak, bunlara ilişkin eleştirel ve yaratıcı fikirlerle alternatif bakış açılarını ortaya koymak amacıyla düzenlenmiştir.
İki aşamalı olarak gerçekleştirilen makale yarışmasının birinci aşaması için yarışma raportörlüğüne farklı disiplinlerden toplam 15 adet makale özeti teslim edilmiştir.
22 Eylül 2020 tarihinde Bilim Kurulu Üyelerinden Başak Özer, Bülent Batuman, Dilek Aslan, Murat Ar, Olgu Çalışkan, Orçun Kepez, Osman Balaban ve Şevkat Bahar Özvarış‘ın katılımıyla gerçekleştirilen toplantıda;geliştirilen argüman, şartname çerçevesinde katılımcılardan beklenen konuya bağlılık, multidisipliner bir yaklaşımla sorunu ele almak, özgünlük, önerilen kavram üzerinden yapılan tartışma, şartname formatına uygunluk gibi kriterler çerçevesinde değerlendirilen özetlerden 10 tanesi ikinci aşamaya geçmeye değer görülmüştür.
İkinci aşamaya geçen katılımcıların rumuzları aşağıdaki gibidir. Katılımcılardan özet teslimlerini geliştirebilmeleri için önerileri dikkate almalarının yanında raporun sonunda yer alan genel teslim kurallarına da uymaları beklenmektedir.
1 sıra no.lu 476pik rumuzlu katılımcı:
Makalede, karakteri bireyselleşmeye elveren toplumla el vermeyen toplum konusu ele alınmaktadır. Kendi içinde çelişkili bir bireysellik tartışması kafa karıştırıcı olsa da pandemi sürecinin toplumsal psikoloji konusu ile birlikte ele alınması ilgi çekici bulunduğu için ikinci aşamaya geçmeye hak kazanmıştır. Katılımcıdan ikinci aşama için, pandemi sürecinin yarattığı sorun nedeniyle, kavram olarak öne çıkanteknolojiyi, kentsel ve mimari müdahalelere yönelik eleştirel ve yaratıcı düşünce vurgusu ile birlikte geliştirmesi beklenmektedir.
2 sıra no.lu 995bpk rumuzlu katılımcı:
Makalede, pandemi süreci mimarlığın içinden tasarımla ilişkilenmeye çalışıldığı için ikinci aşamaya geçmeye hak kazanmıştır. Katılımcıdan, konuya dair genel değerlendirmeyi bilinen çerçevenin ötesine geçirmesi ve ‘tasarımı farklı açılardan değerlendirebilmek’ vurgusuna önem vermesi beklenmektedir.
3 sıra no.lu BLU120 rumuzlu katılımcı:
Makalede, olası mekânsal dönüşüm etkilerine oldukça somut bir biçimde işaret edilmekle birlikte mevcut bilinen bir probleme yönelik soru sorulduğuve soruna çözüm arama arayışı içinde olunan güçlü bir bibliyografya olduğu için ikinci aşamaya geçmeye hak kazanmıştır. Makale mesafe ve kentin yeni düzenlenmesi üzerine 20.Yüzyılı da alan geniş bir değerlendirme içermektedir. Katılımcıdan, sunduğu zamanda ‘modern kent ve şehircilik’ kavramsallaştırmasını detaylandırması beklenmektedir.
5 sıra no.lu 149416 rumuzlu katılımcı:
Makalede, yeşil alan kullanımına ve yeşil alanlara yaklaşımı temelden değiştirmek ve ekolojiyi kentin içerisinde yeniden yaratmaya yönelik doğa temelli yaklaşım ele alındığı için ikinci aşamaya geçmeye hak kazanmıştır. Makale, güncel antroposen ve mimarlık yazarlarına referans vererek hazırlanmıştır. Katılımcıdan, doğayı taklit eden yeşil alan türleri veya onu kentsel formda üreten yeşil alan türleri değil de bizzat doğanın kendisini çeşitli kanallardan ve süreklilik halinde kentin içine katma ve bunun sağlayacağı avantajları kentliye sunmak ile ilişkilendirilmesi ve bu tür bir alanı kentli ile buluşturmanın sağlık açısından ne tür faydaları, avantajları olabileceğine dair özgün bir tartışma yaratması beklenmektedir. Doğanın iyileştirici gücünü ve restoratif özelliklerini tam bir makaleye dönüştürme aşamasında bu çerçevede nereye oturduğunu gösterebilmek için Dünya Sağlık Örgütü kaynaklarından yararlanılmalıdır.
7 sıra no.lu 148369 rumuzlu katılımcı:
Makalede, mimarlık, planlama, ölçekler arası bütünlük zor bir konu olsa da sorunsalı belli bir bağlama çerçeveleyip onda derinlikli bir tartışma yaptığı, yeni olanın tanımlanmasına dair gereksinimi vurguladığı ve yeni kavramlar üzerinden argüman üretmeye çalıştığı içinikinci aşamaya geçmeye hak kazanmıştır. Katılımcıdan, yeni olanın ne olabileceğine dair biraz spekülatif de olsa fikir sunması ve sokak kavramı, pandemi de önem kazandığı için yeni nesil sokak kavramı üzerinde fikirler ortaya çıkarması beklenmektedir.
9 sıra no.lu 672116 rumuzlu katılımcı:
Makale, salgınla mücadelede sağlıklı kent kavramını kamusal bir yaklaşımla ele alınması gerektiğini vurgulayan bir araştırma makalesidir. İstanbul' un önemli kentsel dönüşüm semtlerinden ikisi üzerinden yarattığı soruyu bir araştırma konusu haline getirip pandemi performansı test edilmeye çalışıldığı ve araştırma makalesi niteliğinde olduğu için ikinci aşamaya geçmeye hak kazanmıştır. Katılımcıdan, İki örneği kendi tespit ettiği sorunlar açısından karşılaştırması, seçilen iki örneğin neden seçildiğini ortaya koyması ve verilerin kanıta dayalı olması beklenmektedir.
11 sıra no.lu 0433d4 rumuzlu katılımcı:
Makalede, ziraat mühendisliği ve mimarlık, şehir planlama disiplinleri arasında bir ilişki kurmaya çalışıldığı, belli bir sorun alanını konu edindiği ve onu irdelediği için ikinci aşamaya geçmeye hak kazanmıştır. Katılımcıdan, sorun edindiği konuyu bütünlüklü, incelikli irdelemesinin yanında eleştirel bakış açısını geliştirmesi beklenmektedir. Yeni nesil şehircilik tartışmaları içerisinde kentin gıda üretiminin bir kısmının kendi içerisinde karşılanması konusunda tartışma yürütülmesi, yeşil alanlar, açık alanlar, kent bahçeleri, kent bostanlarının yanı sıra kentsel yapılarında izin verdiği ölçüde bu sisteme dahil edilmesi konusunu, pandemi ile bağdaştırması ve bu konuyu geliştirmesi beklenmektedir.
12 sıra no.lu c9e65b rumuzlu katılımcı:
Makalede, bir halk sağlığı uzmanı ile çalışıp bir mülakat tekniği geliştirildiğini ve bu teknikle görüşmeler yapılacağına dair mesajlar olduğu için ikinci aşamaya geçmeye hak kazanmıştır. Makale, kentsel sınıf ve toplumsal sınıf bağlamında kendi kendine yetebilen mekan ve salgın süresince kamusal mekan ile ilgili olarak öne çıkan mekan önerileri ele almaktadır. Katılımcıdan, araştırmalarını nitel araştırma yöntemleriyle sistematik bir şekilde uygulaması, çeşitlendirmesi ve makul sayıda kişiyle görüşme yapması beklenmektedir.
13 sıra no.lu 527lpr rumuzlu katılımcı:
Makale, yazarın yeni karşılaştığı bir durum olan pandeminin yarattığı koşulları alternatif bir bakış açısıyla psikolojik ve sosyolojik açıdan tartışarak kavramsal bir çerçeve çizmiş olduğu için ikinci aşamaya geçmeye hak kazanmıştır. Makalede söz edilen psikolojik dinlenme mekanı kavramının literatürdeki karşılığı olan ‘rekreasyon alanı’ olarak kullanılması gerekmekte ve ikinci aşamada katılımcıdankullandığıterminolojiye özen göstermesi beklenmektedir. Kamusal alan vurgusunun meydan kavramı üzerinden güçlendirilmesi önerilmektedir.
14 sıra no.lu 041828 rumuzlu katılımcı:
Makale, yalın bir anlatım kullanarak çok boyutlu ve çok katmanlı bir çerçevede yaratıcı ve özgün bir düşünce ortaya koyduğu için ikinci aşamaya geçmeye hak kazanmıştır.
İkinci aşamaya geçemeyen makale özetleri ile ilgili değerlendirmeler aşağıda yer almaktadır.
4 sıra no.lu 223948 rumuzlu katılımcı: Kent ve sağlık ilişkisine dair çok genel bir çerçeve sunduğu, makalede tartışılmak istenen konunun tam olarak anlaşılamadığı, özetin genelinde kaynakçada yer alan referanslara dair herhangi bir atıfın bulunmadığı değerlendirilmiştir.
6 sıra no.lu makaleankaramim rumuzlu katılımcı: Özetin genelinin bütünlükten uzak, parçalı bir anlatımı olduğu, kamusal mekân ile özel alan arasındaki ilişkiye dair söylemlerinin net olmadığı değerlendirilmiştir.
8 sıra no.lu rumuzsuz katılımcı: İçinde bulunduğumuz pandemi koşulları ve olası bir depremin birlikte oluşturacağı kentsel ortamın tartışılmaya açılması önemli bulunmakla birlikte, özetin salgın ve deprem arasında kurduğu ilişkinin zayıf / yetersiz olduğu değerlendirilmiştir.
10 sıra no.lu MKB06 rumuzlu katılımcı: Yazarın mimarlık ve planlama alanı dışından olması ortaya konacak düşünce açısından değerli bulunmakla birlikte, özette pandemi ve kent planlama arasındaki ilişkiye dair tartışmanın oldukça yetersiz olduğu, genel olarak halk sağlığı tartışmasının yapıldığıdeğerlendirilmiştir.
15 sıra no.lu 280919 rumuzlu katılımcı: Başlığı ve kaynakçası olmayan özetin anlatımının çok genel ve dağınık olduğu, odaklandığı tartışma konusunun belirsiz olduğu değerlendirilmiştir.
30 Ekim 2020 tarihinde teslim edilecek olan, ikinci aşamaya geçmeye hak kazanan makalelerin aşağıda belirtilen yazım tekniklerine ve kriterlerine uymaları beklenmektedir.
* Makalenin içeriğine yönelik özgün bir başlığının bulunması.
* Yazarın temel bir argümanı ortaya koyması, konuya dair geliştirdiği argümanlar arasındaki bağlantıyı kurması.
* Makalede Türkçe terimlerin kullanılması, yabancı dillerden yapılacak çevirilere özen gösterilmesi ve yazım kurallarına dikkat edilmesi.
* Kent ve sağlık arasındaki kurulacak ilişkinin multidisipliner bir çalışma ile ele alınmış olması.
* Toplumsal cinsiyete duyarlı bir dil kullanılması.
* Makalede kullanılan terminolojiye, referans diline ve kaynakça gösterimine dikkat edilmesi.
* Yarışmayı açan kurumların kamu yararına çalışan meslek örgütleri olmaları sebebiyle makalelerde halk sağlığı, kamu yararı gibi konuların göz önünde bulundurulması.